Chè lam rất nhiều người hiểu nhầm là một món chè, nhưng thực tế nó là một loại bánh. Ngày xưa chè lam thường chỉ được làm vào dịp Tết phục vụ người dân ăn chơi nhưng ngày ngày nay món chè này được làm và bán quanh năm. Ngày nay ghé thăm các gia đình tại làng cổ Đường Lâm vào bất cứ mùa nào trong năm cũng không khó để bắt gặp mùi thơm của hương liệu làm chè lam. Mùi hương thơm thoang thoảng của gạo nếp mới, mạch nha, đậu phộng rang, gừng. Những món chè lam được tạo ra từ những đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ trong gia đình.
Người dân Việt Nam hầu hết đều không còn xa lạ với món ăn chè lam bởi hương vị của nó, đặc biệt là luôn xuất hiện trong những ngày lễ quan trọng.
Cách làm chè lam truyền thống
Nguyên liệu làm chè lam truyền thống
Gạo nếp 300 gram
Đường mật 100 gram
Gừng tươi 30 gram
Mạch nha 30 gram
Đường vàng 50 gram
Đậu phộng 50 gram
Lạc đã rang sẵn 50 gram
Muối 1/2 muỗng cà phê
Dụng cụ: Bếp gas, chảo, chén bát, đũa,…
Cách chế biến chè lam truyền thống
1. Sơ chế nguyên liệu
Gạo nếp vo sạch để loại bỏ bụi bẩn. Sau đó bạn làm nóng chảo và rang gạo vừa chuyển màu vàng dậy mùi thơm. Khi gạo đã nguội bạn cho từng phần vào máy xay xay thật mịn, nếu máy công suất nhỏ thì xay 2 lần. Gừng tươi bẻ lấy phần củ và rửa sạch đất bẩn, cạo sạch vỏ gừng và cắt sợi nhỏ hoặc giã nhuyễn.
2. Chuẩn bị đường
Bắc chảo lên bếp lửa nhỏ rồi cho hết phần đường vàng vào khuấy nhẹ cho đường tan. Khi đường chuyển màu bạn cho đường mật và mạch nha vào. Khuấy cho các nguyên liệu hòa trộn và cho thêm ½ thìa cà phê muối.
3. Trộn bột
Phần bột gạo nếp bạn để riêng 1 bát con rồi cho hết phần còn lại vào nồi. Nhẹ tay khuấy đều, chỉnh lửa ở mức thấp nhất đến khi hỗn hợp đặc quánh lại, nặng tay khuấy thì bạn tắt bếp.
4. Làm kẹo và hoàn thành
Ngay khi hỗn hợp bột chè còn nóng bạn cho hết phần lạc giã nhuyễn vào trộn đều. Chuẩn bị một cái khay to phẳng hoặc chính mâm ăn cơm, rửa sạch và lau thật khô. Rải một lớp bột gạo nếp lên rồi đổ hết chè ra khay. Bạn nhào thật kỹ đến khi chè dẻo và săn lại thì trải đều khắp mặt khay. Chia chè thành từng khối dày 3 cm. Rắc thêm một lớp bột gạo nếp bám kín mặt chè.
5. Thành phần
Bạn ăn đến đâu cắt nhỏ khối chè thành từng miếng nhỏ vừa ăn là được. Phần còn lại bọc kín để chỗ thoáng mát ăn dần. Chè lam rất hợp để thưởng thức cùng nước chè xanh.
Chè lam
Nguyên liệu làm chè lam
Gạo nếp cái hoa vàng 300 gram (hoặc bột nếp)
Đường mật 200 gram
Đường nâu 50 gram (đường vàng)
Mạch nha 50 gram
Đậu phộng rang 100 gram
Gừng tươi 1 củ
Muối 1/2 muỗng cà phê
Dụng cụ: Bếp gas, chảo, chén bát, đũa, vá,…
Cách chế biến chè lam
1. Làm bột chè lam
Nếu bạn có thời gian, bạn có thể tự làm bột nếp theo cách sau: Gạo nếp cái hoa vàng mua về bạn vo sạch rồi để ráo và rang qua gạo trên lửa nhỏ. Để gạo nguội rồi đem đi xay cho đến khi bột thật mịn. (Phần bột gạo để lại ⅓ để làm lớp áo cho chè). Lạc rang chín, xát sạch vỏ và giã nhỏ. Gừng rửa sạch đất bẩn, cạo vỏ rồi băm nhuyễn.
2. Nấu nước đường
Làm nóng chảo sau đó hạ lửa nhỏ, cho vào 200 gram đường mật, 50 gram đường nâu, 50 gram mạch nha vào đun chảy. Khuấy liên tục để đường không bị cháy làm đắng chè. Khi đường tan hết bạn cho thêm gừng băm nhỏ và lạc giã nhuyễn vào.
3. Nấu bột
Khi đường chuyển màu vàng thì bạn cho bột vào. Lưu ý: Cho từng thìa, vừa thêm bột vừa khuấy cho đường quyện vào bột thành một hỗn hợp đặc quánh thì tắt bếp.
4. Hoàn thành
Bạn rửa sạch mâm rồi lau khô, rải một lớp bột chè lam để chống dính đồng thời làm lớp áo ngoài cho chè. Sau đó, đổ hết chè ra mâm và dùng cây lăn dàn đều chè ra mâm sau đó rải thêm một lớp bột áo nữa sao cho nó phủ hết bề mặt chè. Khi chè đã nguội bạn dùng dao cắt chè thành từng miếng nhỏ dài khoảng 2cm dày 0,5 cm là vừa.
5. Thành phẩm
Bạn bày chè ra dĩa và dùng với trà nóng sẽ rất ngon. Nếu không ăn hết bọc kín chè với màng bọc thực phẩm rồi bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh ăn dần.
Các lưu ý để thực hiện thành công món ăn
– Muốn giữ hương vị truyền thống thì nhất định phải nấu bằng đường mía và mạch nha.
– Gừng cũng phải là gừng tươi, gừng già khô sẽ làm đổi vị chè lam.
– Khi cho bột nếp vào nồi đường phải khuấy liên tục cho bột chín và không bị vón. Bạn càng khuấy đều thì chè lam làm ra càng dẻo mịn hơn.
– Nếp để làm chè lam thường phải chọn loại thơm, thường là gạo nếp cái hoa vàng hoặc nếp Hà Nội hạt to tròn, dẻo thơm. Mật mía làm chè lam được làm từ mía kim tân. Đây là loại mía có vỏ màu đen, người ta hay ép lấy nước và thắng trên bếp nhiều lần để làm cho mật mía đặc sánh, chuyển màu nâu đỏ rất đẹp.
– Trước đây món ăn này thường được làm thành một khối lớn bọc bằng lá chuối khô. Sau đó người ta xếp chè này vào các chum sành nên thời gian bảo quản ngắn, chỉ trong 2 tháng. Khi nào ăn người ta mới cắt ra thành từng miếng nhỏ. Ngày nay món chè này đã được cắt nhỏ hơn, đóng bao bì nilon cẩn thận nên giúp bảo quản được lâu. Đây là món quà đặc sản để dành tặng cho bạn bè người thân xa xứ, phần nào gợi nhớ hương vị quê nhà.
Nguồn: dienmayxanh.com
