Cho đến nay, cứ mỗi độ Tết đến xuân về, các thành viên trong gia đình từ Bắc vào Nam lại tất bật chuẩn bị nhiều loại bánh ngon hấp dẫn, ​​mang hương vị truyền thống cho gia đình mình đón tết. Những chiếc bánh đặc trưng cho ngày Tết vừa đẹp, vừa ngon lại chứa đựng nhiều ý nghĩa.

Nhờ hình dáng, màu sắc, hương vị, thành phần món ăn phong phú, đa dạng, vẻ ngoài tinh tế, trang trí sáng tạo phong phú đã khiến người ta đã không ngớt lời ca ngợi nét đẹp trong nền ẩm thực Việt Nam. Hôm nay, chúng tôi sẽ giới thiệu đến các bạn danh sách những món bánh ngày Tết độc đáo của 3 miền Bắc, Trung và Nam.

Bánh ngày Tết ở miền Bắc

Bánh chưng

Người con miền Bắc xa quê sẽ nhớ da diết mùi bánh chưng mỗi độ Tết đến. Bởi lẽ, lâu nay, bánh chưng vốn là gợi nhớ điển hình cho món ngon cũng như món ăn không thể thiếu trong ngày Tết miền Bắc.

Theo sự tích bánh Chưng bánh Dày; bánh chưng có hình vuông; được gói tỉ mỉ bằng lá dong màu xanh, tượng trưng cho đất đai luôn xanh tươi màu mỡ với nền văn hóa lúa nước lâu đời của dân tộc Việt Nam. Bên trong bánh là gạo nếp dẻo thơm, nhân đỗ xanh đãi sạch vỏ cùng thịt mỡ tẩm ướp vừa miệng, béo ngậy.

Xuất hiện từ thời vua Hùng, bánh chưng có hình vuông và nó tượng trưng cho mặt đất. Không chỉ vậy; chiếc bánh vuông chắc chắn cùng những sợi dây lạt buộc chặt đã thể hiện tinh thần đoàn kết và gắn bó của các thành viên trong gia đình nữa; sự gắn kết của toàn dân tộc. Ý nghĩa sâu xa này không phải ai cũng hiểu.

Không chỉ vậy, nguyên liệu vỏ bánh được làm từ nếp ngon như lời khẳng định sự phát triển lâu đời của nền nông nghiệp nước nhà; nhất là ngành nông nghiệp lúa nước đã nuôi sống biết bao thế hệ và vẫn còn mãi cho đến hôm nay.

Bánh đậu xanh

Đây là loại bánh nức tiếng của Hải Dương; do được làm từ đậu xanh nên có vị bùi; ngọt và thơm rất đặc trưng. Vào ngày Tết, bánh sẽ được đựng trong những chiếc hộp in hình rồng phượng hay gói trong lớp giấy in đồng tiền vàng. Người mua bánh này mang đi biếu; tặng đồng nghĩa với việc gửi đến gia chủ lời chúc tài lộc vào năm mới.

Cũng như những loại bánh đặc sản khác; bánh đậu xanh không chỉ có hương vị thơm ngon mà nó còn chứa đựng rất nhiều ý nghĩa. Món bánh này trước đây được dùng để dâng lên Vua Bảo Đại trong một lần đến Hải Dương. Vị ngọt thanh nhẹ nhàng và miếng bánh nhỏ nhắn đã thể hiện được sự khéo léo của người làm bánh, tạo nên nét đẹp trong làng ẩm thực Việt Nam.

Bánh phu thê

Bánh phu thê hay còn gọi su sê, xu xê, là loại bánh quen thuộc trong dịp cưới hỏi và ngày lễ; Tết ở miền Bắc, đặc biệt là Bắc Ninh – quê hương của bánh. Bánh có màu xanh bắt mắt; lớp bột bánh dẻo và trong; vị bánh ngọt dịu và thơm nhẹ. Cũng vì tên gọi phu thê, mà loại bánh này tượng trưng cho tình yêu thủy chung của lứa đôi, tình nghĩa sắt son của vợ chồng.

Mặc dù đã có sự thay đổi qua từng vùng miền nhưng vẫn đúng như tên gọi phu thê; món bánh là tượng trưng cho hình ảnh vợ chồng; thể hiện lòng son sắt và chung thuỷ của tình cảm lứa đôi. Chính vì thế, nó đã trở thành một món bánh không thể thiếu trong những dịp quan trọng như: đám cưới hay lễ tết.

Tết miền Trung, ăn bánh gì?

Bánh in

Nếu miền Bắc nhà nhà người người đều ăn bánh chưng ngày Tết, thì người miền Trung, nhất là ở Huế, sẽ ăn bánh in. Bánh in là bánh địa phương; xưa vốn được làm dành riêng cho vua chúa và giờ đây là loại bánh cổ truyền không thể thiếu. Nguyên liệu của bánh gồm có bột nếp, bột năng, đường và đậu xanh. Sau đó bánh được in thành nhiều hình như hình rồng phượng; các loại chữ phúc, tài, lộc, thọ,… như thay lời chúc năm mới phúc lộc, cát tường.

Món bánh in có hẳn một câu chuyện dài rất thú vị về nguồn gốc ra đời. Đây là một món bánh dâng Vua uống trà vào dịp tết Nguyên đán vào thời nhà Nguyễn; vừa giàu chất dinh dưỡng lại mang ý nghĩa chúc Vua trường thọ nên dần đây trở thành một món bánh đặc sản của người dân ở Huế.

Bánh ít lá gai

Cũng như người miền Nam ăn bánh ít 3 ngày Tết; người miền Trung cũng ăn bánh ít, nhưng là bánh ít lá gai, đặc sản của Bình Định. Theo dân gian, bánh này xuất hiện từ thời vua Hùng; được người con gái út của Vua sáng tạo ra từ bánh Chưng, bánh Dày. Bánh có dạng hình khối; có vị thơm ngon; dẻo bùi nên ai đã từng nếm qua đều khó lòng mà quên được.

Bánh tổ

Dịp Tết Nguyên đán, người dân xứ Quảng nói riêng và người miền Trung nói chung sẽ ăn bánh tổ. Món này là sự kết hợp tuyệt vời giữa vị cay nồng nhưng ấm của gừng, vị bùi của gạo nếp và thơm ngọt của đường đen. Khi làm bánh, phần khuôn sẽ được lót bằng tre và ghim thật chặt để tránh tình trạng bung ra. Phần mặt bánh sẽ được rắc lớp mè thật thơm.

Bánh tai heo

Đây là loại bánh có cái tên kì lạ và được giải thích rằng do hình dạng lát mỏng, tròn giống tai của con heo nên được đặt tên là “Bánh tai heo”. Nguyên liệu chính để làm nên món bánh này bao gồm bột mì, đường, mè trắng, sữa đặc, trứng gà, bơ, vani,….và được chiên giòn. Bánh có vị mặn, bùi và ngọt dịu, giòn và khô, bởi vậy mà bánh tai heo trở thành món ăn vặt được ưa chuông và là loại bánh ngon ngày Tết hấp dẫn.

Hương vị bánh cổ truyền Tết miền Nam

Bánh tét

Nhắc đến bánh truyền thống ngày Tết ở miền Nam, thì không thể bỏ qua bánh Tét. Đây cũng là món bánh có mặt trong mâm cơm ngày Tết miền Trung; nhưng hương vị thì khác hẳn nhau. Loại bánh này mang ý nghĩa cho sự tốt lành, đủ đầy và che chở, bảo bọc qua từng lớp lá.

Tương tự bánh chưng, cũng có gạo nếp dẻo thơm; thịt mỡ béo đậu xanh bùi, nhưng phần nhân của bánh tét được tiết chế lại vừa phải, và có nơi chỉ chọn mỡ mà không lấy thịt heo. Phần lá của bánh tét là lá chuối xanh và được gói thành hình trụ, cột bằng dây lát. Hương vị thơm nhẹ của thịt mỡ béo ngậy cùng; mùi nếp mới, khi ăn sẽ cắt ra từng khoanh tròn được gói trong lớp lá tươi xanh đẹp mắt chính là điểm nhấn của bánh.

Không chỉ mang ý nghĩa lịch sử, đòn bánh tét còn tượng trưng cho hình ảnh người mẹ bao bọc lấy các con. Vì thế, bánh tét như là một lời nhắc khéo léo về công sinh thành của cha mẹ trong ngày đầu năm để mỗi người con luôn biết hiếu thảo với đấng sinh thành nhiều hơn để mai sau không hối tiếc.

Bánh thuẫn

Bánh thuẫn là loại bánh nướng theo khuôn; được làm từ bột mì kết hợp cùng trứng gà; đường và vani tạo mùi, một ít dầu ăn cho bánh được bóng đẹp theo khuôn và mang mùi thơm đậm đà nức mũi. Cách làm bánh tuy đơn giản nhưng lại mang hương vị béo thơm; màu vàng bắt mắt nên luôn được chọn làm bánh đãi; tặng khách mỗi dịp Tết đến.

Có thể nói, với những loại bánh truyền thống đặc trưng này; dù mỗi vùng miền có khác nhau nhưng đều đã góp phần làm nên những màu sắc đa dạng cho ngày Tết cổ truyền dân tộc. Dù đi đâu, làm gì, mỗi lần được thưởng thức những món bánh cổ truyền này, người Việt lại có dịp hồi nhớ về quê hương xứ sở, nhớ về ngày Tết dân tộc đầy ý nghĩa.

Nguồn: Cet.edu.vn